ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား(၁)

ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား (Financial Institutions) အတြက္ အဓိကအားျဖင့္ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ (Money Market) မ်ားႏွင့္ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ (Capital Market) တို႔သည္ အေရးပါသည္။ ေငြေၾကးေစ်း ကြက္မ်ားသည္ ကာလတိုအတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ထူေထာင္ထားေသာ ေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။ တနည္း အားျဖင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကးကိုရယူႏိုင္ေသာ ေငြေၾကး အဖြဲ႔အစည္းလည္းျဖစ္သည္။ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္မ်ားကေတာ့ ကာလရွည္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားအတြက္ ထုတ္ေခ်း ေသာ ေငြေၾကးသည္ ေစ်းကြက္ျဖစ္ေသာ္လည္း အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေခၚဆိုထားသည္။

ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ အဓိကအားျဖင့္ ဗဟိုဘဏ္၊ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ (Money Market)၊ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ (The stock exchange) ႏွင့္ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ (Capital Market) တို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး အလုပ္လုပ္ၾကရသည္။ ဗဟိုဘဏ္သည္ ဘဏ္အမည္တပ္ထားေသာ္လည္း ဘဏ္မ်ားႏွင့္ ေငြေၾကး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ထိန္းေက်ာင္းေသာ အဖြဲ႕အစည္းသာျဖစ္သည္။

Centre of the banking system သေဘာ မ်ဳိး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္လည္း ဗဟိုဘဏ္ (Central Bank) ဟု ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။အစိုးရထူေထာင္ ထားေသာ ေငြေၾကး ဆိုင္ရာ ေပၚလစီမ်ား အတြက္လည္း ထူေထာင္ထားေသာ ဘဏ္လည္းျဖစ္သည္။ “ဗဟို ဘဏ္ႏွင့္ပတ္ သက္လာ လွ်င္ သမိုင္းေၾကာင္းရွိသည္။ ဗဟိုဘဏ္အစ အဂၤလန္က ” ဟုေခၚႏိုင္သည္။ အဂၤလန္ ႏိုင္ငံ၏ ဗဟိုဘဏ္ Bank of England ၏ သမိုင္းေၾကာင္းကို ျပန္ေလ့လာမည္ဆိုလွ်င္ တတိယေျမာက္ ၀ီလီယံ ဘုရင္သည္ ၁၆၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္တို႔ကို တိုက္ရန္အတြက္ ဘဏ္ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ေငြေၾကးအင္အား ေတာင့္တင္းမႈအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ထူေထာင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အဂၤလန္ျပည့္ရွင္ ဘုရင္ထူ ေထာင္ေသာ ဘဏ္ဆိုေတာ့လည္း အျခားဘဏ္မ်ားအေပၚ အလိုအေလ်ာက္ ျသဇာေညာင္းပါေတာ့သည္။ အျခားဘဏ္မ်ား အေနျဖင့္လည္း ေက်ာ္မလုပ္ရဲေသာ အေျခအေနလည္းျဖစ္ေနသည္။ ခၽြင္းခ်က္မရွိ ေငြေၾကး ထုတ္ေ၀႐ို္က္ႏွိပ္ခြင့္ အာဏာကိုလည္း ၁၈၄၄ ခုႏွစ္ ဘဏ္ခ်တာအက္ ဥပေဒအရ ျပဌာန္းၿပီး ရယူႏုိင္ခဲ့သည္။

အတိုးႏႈန္းကိုလည္း ၀ီလီယံ ဘုရင္ဘဏ္အေပၚမူတည္ၿပီး လိုက္ေလ်ာညီေထြ လုပ္ေဆာင္ရျခင္းမ်ားလည္း ရွိလာ သည္။ ၀ီလီဘုရင္၏ ဘဏ္သည္ မသိမသာ၊ သိသိသာသာ အျခားဘဏ္မ်ားအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈမ်ား ရွိလာ သည္။ ထို႔အျပင္ ေငြေၾကးမူ၀ါဒႏွင့္ ေငြေၾကးေပၚလစီမ်ား အထိပင္ အႀကံဳး၀င္သက္ေရာက္မႈ ရွိလာေသာေၾကာင့္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ၀ီလံယံဘုရင္၏ ဘဏ္ကို ျပည္သူပိုင္အျဖစ္ သိမ္းလိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ဘဏ္ အျဖစ္ ေၾကညာ လိုက္ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ေငြေၾကးေပၚလစီႏွင့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ေပၚလစီမ်ားကို ျပည္သူပိုင္အျဖစ္ သိမ္းထားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ဘဏ္က ခ်မွတ္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ လာပါသည္။

ထို႔အျပင္ ထိုဘဏ္မ်ားကိုလည္း ဗဟိုဘဏ္ (Central Bank) အျဖစ္ ေခၚေ၀ၚသမုတ္လာပါေတာ့သည္။ ဗဟိုဘဏ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ လုပ္ကိုင္ လာရေသာေၾကာင့္လည္း သာမန္ဘဏ္မ်ားကဲ့သို႔ အပ္ေငြ လက္ခံ ျခင္း၊ ေခ်းေငြ ထုတ္ေခ်းျခင္းမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ခြင့္မရွိေတာ့၊ ထို႔အျပင္ အစိုးရႏွင့္ အျခားဘဏ္မ်ားအတြက္ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ခန္႔ခြဲ မႈမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ေပးရသည္။ အဓိကလုပ္ေဆာင္ရမႈတြင္ ၁၈၄၄ ခုႏွစ္ ဘဏ္ခ်တာ အက္ ဥပေဒအရ ေငြစကၠဴထုတ္ေ၀ခြင့္ကို တစ္ဦးခ်င္း အာဏာကုန္ရရွိထားေသာ ဘဏ္ျဖစ္လာသည္။ သိုု႔ေသာ္လည္း စေတာ့တလန္ႏွင့္ ေတာင္ပိုင္း အာယာလန္ ေဒသမ်ား အတြင္းရွိ ဘဏ္မ်ားအေပၚသို႔ ထိုေငြစကၠဴထုတ္ေ၀ခြင့္ တစ္ဦးေသာ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္း အေနျဖင့္ေတာ့ လႊမ္းမိုးႏိုင္မႈ နည္းေနပါေသးသည္။ Legal Tender ဟူ ေသာ စကားရပ္မွာလည္း ထိုအခ်ိန္မွ စတင္ၿပီး အဂၤလန္ဘဏ္မ်ားထုတ္ေ၀ေသာ ေငြစကၠဴႏွင့္ အေႀကြမ်ားကို ရည္ၫႊန္းေခၚဆိုျခင္းသာျဖစ္သည္။

ဗဟိုဘဏ္အျဖစ္ ရပ္တည္ေပးေနရေသာ အဂၤလန္ဘဏ္အဖို႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္မ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈဘဏ္မ်ားအပါအ၀င္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမ်ားကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေပးရသည္။ အထူးသျဖင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ဘဏ္မ်ားအေနျဖင့္ ဘဏ္အပ္ေငြမ်ား၏ တစ္စံုတစ္ခုေသာ အတိုင္းအတာ ရာခိုင္ႏႈန္း တစ္ခုကိုသတ္မွတ္ၿပီး ဗဟုိဘဏ္တြင္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္မ်ား၏ အပ္ေငြမွ အရံေငြအျဖစ္ သြား ေရာက္ အပ္ႏွံထားရွိရသည္။ ယခုေခတ္တြင္ အြန္လိုင္းစနစ္အရ ေငြေပးေခ်မႈမ်ား ျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ဘဏ္ အေရအတြက္ မ်ားလာသည့္တိုင္ ဗဟိုဘဏ္တြင္ အပ္ႏွံထားရွိေသာ စနစ္သည္ ပိုမိုလြယ္ကူလာသည္။ ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ အပ္ေငြ၏ ရာခိုင္ႏႈန္းမည္မွ်ကို ဗဟိုဘဏ္တြင္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္မ်ားက ထားရွိ ေပးရန္သာလိုသည္။ ထိုသို႔ ထားရွိေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္လည္း ေကာင္းေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားရွိပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ရး ဘဏ္မ်ားအေနျဖင့္ အပ္ေငြေပၚမူတည္ၿပီး၊ ေခ်းေငြဖန္တီးႏိုင္မႈ Credit Creation ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေခ်းေငြဖန္တီးမႈမ်ားလြန္းပါက ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ျဖစ္လာမည္ဆိုပါကလည္း လူတို႔၏ ၀ယ္ႏုိင္စြမ္းအားလည္း က်ဆင္းသြားတတ္ေသာေၾကာင့္ ေခ်းေငြဖန္တီးမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္လိုေသာ သေဘာျဖင့္ ဗဟိုဘဏ္သည္ ထိုသို႔ အရံေငြအျဖစ္ ဗဟိုဘဏ္တြင္ ထားရွိ ေစျခင္းသာျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္တြင္ လာေရာက္အပ္ႏွံထားေသာ စုေဆာင္းေငြ၏ (၁၀ %) ဗဟိုဘဏ္တြင္ ထားရွိရမည္ဆိုပါစို႔၊ ထို(၁၀%)သည္ ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ ေခ်းေငြပမာဏ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ အတြက္ သြယ္၀ိုက္လက္နက္ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ ေငြေဖာင္းပြမႈ အေျခအေနေၾကာင့္ လူထုလက္ထဲတြင္ ေငြ ေၾကး ပမာဏမ်ားေနမည္ဆိုပါက ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ အရံေငြသားပမာဏ ထားရွိရမည့္အခ်ဳိးကို ျမွင့္တင္ လိုက္ျခင္းျဖင့္ ေခ်းေငြဖန္တီးမႈပမာဏ နည္းသြားမည္ျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ ဘဏ္တိုးႏႈန္းကို ျမွင့္လိုက္ ျခင္းျဖင့္ ေငြေခ်းယူလိုမႈနည္းသြားၿပီး ေငြစုလိုသူမ်ားလာႏိုင္ပါသည္။ ေခ်းေငြဖန္တီးမႈလည္းနည္းၿပီး ေငြေၾကး အပ္ႏွံလိုသူ (စုလိုသူမ်ား) လည္း မ်ားလာမည္ဆိုပါက လူထုလက္ထဲတြင္ မ်ားျပားေနေသာ ေငြေၾကး ပမာဏ သည္လည္း နည္းပါးလာၿပီး ေငြေဖာင္းပြမႈကို ကုစားႏုိင္မည့္ သေဘာျဖစ္သည္။

Deflation ကိုကုစားျခင္း
လူထုႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ ေငြက်ပ္တည္းမႈ အေျခအေနႀကံဳေတြ႕ေနရၿပီး ေငြေၾကးပမာဏ လက္၀ယ္တြင္ နည္းပါးေနမည္ဆိုပါက ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ သီးသန္႔ေငြသား အခ်ဳိးပမာဏကို ေလ်ာ့ခ်လိုက္ျခင္းျဖင့္ ေခ်းေငြ ဖန္တီးႏိုင္မႈ ပမာဏမ်ားျပားလာႏုိင္ပါသည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ ဗဟိုဘဏ္ အေနျခင့္ အတိုးႏႈန္းမ်ား ေလ်ာ့ခ် လိုက္ျခင္းျဖင့္ ေငြစုေဆာင္းသူနည္းသြားၿပီး ေငြေခ်းလိုသူမ်ားလာႏိုင္သည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ လူထုလက္၀ယ္ႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေငြေၾကးပမာဏမ်ားလာၿပီး ေငြက်ဳံ႕သြားမႈဒဏ္ Deflation ကို ကု စားႏိုင္မည့္ သေဘာ ျဖစ္သြားပါေတာ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ဘဏ္မ်ားအဖို႔ေတာ့ ထိုအခ်က္ကို သေဘာေပါက္နားလည္မွသာ ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ ေငြေၾကးပမာဏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ ေငြေၾကးေပၚလစီ စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ားကို ထိေရာက္စြာ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနကို နားလည္မႈမရွိဘဲ သတ္မွတ္ထားေသာ သီးသန္႔ေငြသားအခ်ဳိးကို ထားခ်င္သလို ထားမည္ဆိုလွ်င္ (Credit Creation) ေခ်းေငြဖန္တီးမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ ခက္ခဲလာႏိုင္ပါ သည္။ အပ္ေငြမ်ားေပၚမွ ေခ်းေငြျပန္လည္ဖန္တီးရျခင္းသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေခ်းေငြမ်ား လက္လြန္စြာ ေခ်းမိၿပီး အပ္ေငြထားသူမ်ားက ျပန္လည္ေတာင္းခံေသာအခါတြင္ ျပန္လည္ေပးရန္ လံုေလာက္ေသာ ေငြသားပမာဏာ မရွိလွ်င္ ဘဏ္အေပၚတြင္ ယံုၾကည္မႈကင္းမဲ့လာႏုိင္ပါသည္။ ဘဏ္အေပၚ ယံုၾကည္မႈကင္းမဲ့ လာမည္ဆိုပါက အမ်ဳိးသားေငြေၾကးသည္ တည္ၿငိမ္မႈကင္းမဲ့လာတတ္ပါသည္။ ေငြေၾကးတည္ၿငိမ္မႈ ကင္းမဲ့လာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈသည္လည္း မၿငိမ္မသက္ျဖစ္လာတတ္ပါသည္။ ထိုအခါမ်ဳိးတြင္ ဗဟုိဘဏ္အေနျဖင့္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ရလာရသည္။ Commercial မ်ားမွလိုအပ္ေသာ ပံ့ပိုးမႈမ်ားျဖင့္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးသည္။ ကူးသန္း ေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္မ်ားကို က်ားကန္ေပးသည္။ Commercial Bank မ်ားမွ လိုအပ္ေသာ ေခ်းေငြမ်ားကို ျပန္လည္ထုတ္ေပးမႈမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေခ်းေငြထုတ္ေပးသည္။

သို႔ေသာ္လည္း မွတ္ေလာက္သားေလာက္သည့္ အတိုးႏႈန္းကိုေတာ့ ဗဟိုဘဏ္သို႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ဘဏ္မ်ားက ေပးေဆာင္ရသည္။ ယင္းကို Penal Rate သို႔မဟုတ္ Minimum Lending Rate ဟုေခၚဆိုသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ဘဏ္မ်ားသည္ ထို Penal Rate Or Minimum Lending Rate ႏွင့္ မထိေအာင္ ေရွာင္ၾကသည္။ အေၾကာင္းမွာ အတိုးႏႈန္းကို ေၾကာက္ေသာေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ ဘဏ္နာမည္ပ်က္စာရင္း၀င္ သြားမည္ကို ေၾကာက္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ွ ဗဟိုဘဏ္သည္ အ့ျခားေသာဘဏ္မ်ားနည္းတူ အပ္ေငြလက္ခံျခင္း၊ ေခ်းေငြထုတ္ေခ်းျခင္းစသည့္ လုပ္ ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို မလုပ္ေသာ္လည္း အစိုးရအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကးကိစၥ အ၀၀အတြက္ေတာ့ အ ေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးရသည္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းျပည္အစိုးရမ်ားအတြက္ တင္ရွိေသာ အေႀကြးမ်ား၊ အဖြဲ႕ အ စည္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ေပးစရာရွိသည္မ်ား၊ ရစရာရွိသည္မ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲလုပ္ေဆာင္ေပးရသည္။ အထူးသျဖင့္ အ စိုးရစာခ်ဳပ္စာတမ္းႏွင့္ ေငြတိုက္စာခ်ဳပ္အေရာင္းအ၀ယ္မ်ားအတြက္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေပးရသည္။ အစိုးရ ေငြတိုက္စာခ်ဳပ္မ်ားသည္ စာခ်ဳပ္မ်ားထဲတြင္ အခိုင္အမာဆံုးေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားသာျဖစ္သည္။ ထိုစာခ်ဳပ္မ်ားကုိ လူူထုလက္ထဲတြင္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြေနခ်ိန္တြင္ စာခ်ဳပ္မ်ားကို ထုတ္ေရာင္းျခင္းျဖင့္ ေငြေဖာင္းပြမႈကို ကု စားသည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ လူထုလက္ထဲတြင္ ေငြေၾကးတည္းမႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရေသာအခါတြင္ ဗဟို ဘဏ္သည္ ထိုေငြတိုက္စာခ်ဳပ္မ်ားကို ျပန္လည္၀ယ္ယူလိုက္ျခင္းျဖင့္ လူထုလက္ထဲတြင္ ေငြေၾကးပမာဏ မ်ား လာေစပါသည္။
အစိုးရအေနျဖင့္ ဘ႑ာေရးေပၚလစီ Fiscal Policy ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ ထိေရာက္စြာ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏိုင္သလို ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္လည္း ေငြေၾကးေပၚလစီ Monetary Policy ကိုေရာက္စြာ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ျခင္းျဖင့္ တိုင္းျပည္ စီးပြားေရးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ကိုင္ႏုိင္ပါသည္။
Dr.Maung Maung Soe
(Operating Government monetary policy ကိုဆက္လက္တင္ျပပါမည္)